بازار و بورس- آنطور که در خبرها آمده، او در اینباره اعلام کرد: «به منظور توسعه و تقویت جایگاه نهادهای مالی در بازار سرمایه و ارايه خدمات بهتر به سرمایهگذاران در بازار سرمایه، با توجه به تقاضای فعالان بازار سرمایه در خصوص تاسیس شرکت کارگزاری، هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار صدور مجوز تاسیس و فعالیت شرکت کارگزاری را در دستور کار خود قرار داد.»
برخی از کارشناسان با این تصمیم، از آنجایی که میتواند به رفع انحصارطلبی در کارگزاریها بینجامد، موافق هستند و در مواردی مانند افراط در رقابت و نبود بسترهای مناسب برای فعالیت کارگزاریها نیز، مخالفانی دارد.
محمدکاظم مهدوی، مدیر عامل کارگزاری آپادانا درباره معایب و مزایای افزایش کارگزاریها، به «بازار و بورس» گفت: «بسیاری از تصمیمها را نمیتوانیم تکبعدی بررسی کرده، رد یا تأیید کنیم. در مورد این تصمیم هم، فاکتورهای متعددی برای ارزیابی وجود دارد. نکته اصلی این تصمیم، این است که بتواند انحصار را در صنعت کارگزاری بشکند. در حال حاضر حدود ۱۰۰ شرکت کارگزاری وجود دارد که از دید خیلی افراد، هنوز انحصاری است و خواهان اعطای مجوزهای جدید برای تأسیس کارگزاری هستند تا ورود و خروج افراد و سرمایهگذارها افزایش یافته و شبیه کشورهایی با اقتصاد باز باشیم. از طرفی اما خواست مجموعه فعالان و صاحبامتیازها، این است که انحصار نشکند و اگر شرایطی برای ورود وجود دارد، شرایطی باشد که هر کسی نتواند بهراحتی وارد رقابت شود. این تقابل ذاتی و طبیعی است که در اکثر پدیدههای اقتصادی دیده میشود. در این میان باید توجه شود که ممکن است قصد و هدف طراحان این تصمیم، صرفا بحث انحصارشکنی و حرکت بهسمت بازارهای آزاد نباشد؛ در واقع ممکن است گروهی وجود داشته باشند که بخواهند خودشان مجوزها را دریافت کرده و با قیمتهای پایینتری از آن بهره ببرند.»
مهدوی در ارزیابی مزایا و معایب تأسیس کارگزاریهای جدید، توضیح داد: «درخواستها برای اعطای مجوز کارگزاری و سایر نهادهای مالی از جمله مشاورهای سرمایهگذاری، سبدگردانی و صندوقها و حتی تأمین سرمایه از سال گذشته که بورس با رونق خوبی مواجه بود، افزایش یافت. حتی در میان افرادی که در بازار سرمایه فعال نبودند، نیز ایجاد انگیزه کرد که بخواهند مجوز تأسیس یکی از این نهادهای مالی را دریافت کرده تا از منافع بازار سود ببرند. البته درحال حاضر که بازار با رکود همراه شده، بخشی از این افراد کنار رفته و حضور ندارند اما تقاضا و ازدحامی که برای دریافت مجوز کارگزاری و سایر نهادهای مالی ایجاد شد، سیستم را به اینجا رسانده که به سمت صدور مجوزهای جدید حرکت کند. جنبه خوب این ماجرا، همان شکست انحصار و ایجاد فضای رقابتی است که در نهایت منجر به افزایش کیفیت و کاهش هزینههای سرمایهگذاران خواهد شد. نکته منفی آن، تبعاتی است که پیادهسازی این سیستم ممکن است بهدنبال داشته باشد؛ مثلا در شرایطی ممکن است تقاضاها برای تأسیس کارگزاری به ایجاد رقابتهای منفی و در نهایت آسیب به بدنه کارگزاریها شود. در واقع ممکن است خود کارگزاریها دچار هزینههای داخلی بسیاری شوند که آسیبرسان باشد. مثلا در دوره رونق هزینههایی مانند جذب نیرو، توسعه دفاتر و سیستمهای سرویسدهی صرف شود که در دوره رکود، پوشش داده نشده و کارگزاری را دچار مشکلات بسیاری کند.»
مدیر عامل کارگزاری آپادانا درباره سازوکار اجرایی این تصمیم گفت: «در حوزه مشاورههای سرمایهگذاری، سبدگردانی و نهادها مجوزهای جدید صادر شده و در حوزه کارگزاریها، هنوز سازوکار اجرایی آن بهطور دقیق مشخص نیست. اول پیشنهاد سرمایه ۲۰۰ میلیارد تومانی مطرح بود که بعد به ۱۰۰ میلیارد تومان کاهش یافت و شرایط تسهیل شد.»
بهگفته این کارشناس بازار سرمایه، شرایط کشور کلا بهدلیل تصمیمها، نظارتهای دولتی و قوانین دستوری، مناسب اقتصاد باز نیست. او در این مورد گفت: «با توجه به این موارد، بهنظر میرسد که چنین تصمیماتی که قرار است به اقتصاد باز منجر شود، در اجرا با مشکلاتی روبهرو خواهد شد. بنابراین تصمیمهایی مانند اعطای مجوز برای تأسیس کارگزاریهای جدید باید با احتیاط و بررسی بیشتری اجرایی شود. مثلا صلاحیت افراد برای تأسیس کارگزاری باید بهطور دقیق بررسی شود یا توجه داشته باشیم که میزان سرمایه اولیه ضامن مناسبی برای این اقدام است، چرا که در این صورت میتوانند یک کارگزاری با زیرساخت و نیروهای بهتری را فعال کنند. از طرفی، وقتی بهطور ناگهانی قرار بر افزایش کارگزاریها باشد، پاسخگویی سخت خواهد بود.»
مهدوی، درباره مشکلات دیگر کارگزاریها توضیح داد: «از سال گذشته، در درآمد و کارمزد کارگزاریها دستاندازی شده است؛ بخشی از آن کاهش یافته و بخشی دیگر وارد صندوق تثبیت شده است. اینها منابع جاری کارگزاریها محسوب میشده و هزینهها را پوشش میداده است، مخصوصا در روزهایی که بازار وارد رکود شده بخشی از رونق کارگزاریها از دست آنها خارج شده است. حتی اگر تصمیمگیری در مورد کارمزد و درآمد کارگزاریها در درازمدت مؤثر باشد، در کوتاهمدت آنها را دچار مشکل کرد. در واقع باید گفت همین الان هم فقط بخشی از کارگزاریها درآمدزا هستند. بنابر این تمامی کارگزاریهای فعال شرایط مناسبی ندارند و زمان آن نرسیده که بخواهند رقابتی شوند.»