بازار و بورس- محمدکاظم مهدوی، مدیرعامل کارگزاری آپادانا درباره سهم بانک مرکزی و وزرات اقتصاد در اوضاع کنونی بورس، به «بازار و بورس» گفت: «اینکه بخواهیم بهطور قطع مشکلات ریزش بازار را به یک نفر ارتباط دهیم، صحیح نیست. در بررسی مشکلات بازار سرمایه، موضوعی قابلتوجهی که بانک مرکزی مربوط میشود، کاهش نرخ بهره بین بانکی در مدتی کوتاه به ۸ درصد بود. این موضوع، منجر به هجوم پول بهسمت بازار بورس بود. پس از آن، وقتی بازار رونق گرفت، این نرخ به ۲۰ درصد رسید. بنابراین علیرغم اینکه رئیس بانک مرکزی گفته بود که دالان سودی ایجاد کرده که نباید نرخ بهره از آن تجاوز کند، اما این اتفاق نیفتاد. این مقطع، با بحث گشایش اقتصادی آقای روحانی همزمان بود؛ طبق این بحث قرار بر فروش اوراق نفتی به سهامداران بود که نرخی حدود ۲۰ درصد داشت که رقیبی برای بازار سرمایه بهشمار میآمد. بنابر این هم وزارت اقتصاد در نرخ اعلامی اوراق نفتی – که هیچوقت هم منتشر نشد- و هم بانک مرکزی که در مدت ۳ ماه نرخ بهره بین بانکی را از ۸ درصد به ۲۰ درصد افزایش داد، در مشکلات بازار سهیم هستند.»
این کارشناس بازار سرمایه در مورد دیگر اشتباهاتی که به ریزش بورس منجر شد، توضیح داد: «مدیریت مستقیم بازار سرمایه با وزارت اقتصاد است و از طرف دیگر، مدیران دیگران آن، شورای بورس هستند. در آن مقطع، آقای همتی بهعنوان عضو ذینفوذ شورای بورس، اقدامی برای تسهیل کارها و ابزارها برای رشد بازار سرمایه نکردند. در آن زمان، هسته معاملات و مسائل زیرساختی مشکلات بسیاری داشت. همچنین در همان مقطع در شورای بورس تصمیم گرفته شده بود که عرضه سهام عدالت از طرف مردم از ۳۰ درصد به ۶۰ درصد افزایش یابد. شاید بخشی از این تصمیمات در راستای جلوگیری از رشد بیرویه بازار بود اما بخش عمده این تصمیمات در واقع منجر هجوم عرضههای سنگین و بهتبع آن قرارگرفتن بازار در سراشیبی سقوط،عدم تقاضا و افزایش عرضه شد.»
بهگفته محمدکاظم مهدوی، مسئولان و تصمیمگیران در بازار سرمایه، فقط به فکر عرضه بودند و تصور میکردند که سهامداران همیشه در بازار حضور و تقاضا همیشه وجود خواهد داشت.
مدیرعامل کارگزاری آپادانا در مورد ادعای رئیس بانک مرکزی درباره شروع سقوط بازار، توضیح داد: «بخشی از گفتههای آقای همتی در مورد اینکه شروع بحثها و سقوط بازار به اختلافنظر وزارت نفت و وزارت اقتصاد برمیگردد، بهنظر من صحیح است. آقای دژپسند تصمیم داشتند که مدیریت پالایشگاهها را در قالب صندوق پالایشی یکم از وزارت نفت گرفته و به وزارت اقتصاد انتقال دهد. یعنی چه دارایکم و چه پالایشی یکم، بهمعنای انتقال مدیریت یا اصطلاحا تمرکز مدیریت در دست وزارت اقتصاد بود. بنابراین متهم کردن هر یک از طرفین این ماجرا، بهتنهایی صحیح نیست. بهباور من وزارت اقتصاد و بانک مرکزی، به یک اندازه در مشکلات ایجاد شده، سهیم هستند.»
مهدوی با تأکید بر تأثیر قابلتوجه نرخ بهره بین بانکی بر ریزش بازار سرمایه، گفت: «برخلاف وعدههایی که برای بهبود بازارهای اقتصادی داده شد، در این مدت نه خودرویی آزادسازی شده، نه نرخ بهره بین بانکها کاهش یافته است؛ موضوعی که میتوانست به بخش تولید کمک کند تا با استفاده از نرخ بهره پایین، رشد کند. همچنین بهرههای بانکی بالا همیشه رقیب مهمی برای بازار سرمایه بوده است. هرچند که گفته میشود نرخ بهره بالا، بهدلیل میزان تورم است اما اینکه مرتب سرمایه به سمت سپرده بانکی با نرخ بالا حرکت کند، انگیزه تولید را از تولیدکننده میگیرد و همچنین تولید و ایجاد مجدد سود بانکی، یکی از عوامل تورم است.»
به گفته مدیرعامل کارگزاری آپادانا وزیر اقتصاد در عدم هماهنگی بین وزارت صمت و رفاه مقصر بوده و اشتباه بانک مرکزی در توجه بیش از اندازه به نامه ۲۵ اقتصاددان بود.