عدم تهیه بیمه شخص ثالث برای وسایل نقلیه موتوری، تخلفی جدی با ضمانت اجراهای قانونی و پیامدهای مالی سنگین در ایران است. قانون‌گذار با توجه به اهمیت حمایت از زیان‌دیدگان حوادث رانندگی، تدابیر سخت‌گیرانه‌ای را برای دارندگان وسایل نقلیه فاقد بیمه شخص ثالث در نظر گرفته است.
پیامدهای عدم تحصیل بیمه شخص ثالث
اصلی‌ترین ضمانت اجراهای عدم داشتن بیمه شخص ثالث در ایران عبارتند از:
۱. جریمه نقدی روزانه (جریمه دیرکرد)
اگر بیمه شخص ثالث شما منقضی شود و برای تمدید آن اقدام نکنید، به ازای هر روز تأخیر، مشمول جریمه دیرکرد خواهید شد. این جریمه به صورت روزانه محاسبه شده و مبلغ آن بستگی به نوع وسیله نقلیه (سواری، موتورسیکلت، بارکش و …) دارد. البته سقف این جریمه معادل یک سال است؛ به این معنی که حتی اگر سال‌ها بیمه خود را تمدید نکرده باشید، جریمه دیرکرد تنها برای حداکثر ۳۶۵ روز محاسبه می‌شود.
۲. توقیف و انتقال خودرو به پارکینگ
پلیس راهنمایی و رانندگی مجاز است وسایل نقلیه فاقد بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر را متوقف کرده و به پارکینگ منتقل کند. ترخیص خودرو از پارکینگ نیز مستلزم پرداخت جریمه‌ها و ارائه بیمه‌نامه معتبر است که علاوه بر هزینه، زمان‌بر نیز خواهد بود.
۳. ممنوعیت ارائه خدمات اداری و نقل و انتقال
بدون بیمه شخص ثالث، امکان انجام بسیاری از امور اداری مربوط به خودرو، از جمله:
- تعویض پلاک
- تمدید کارت خودرو
- نقل و انتقال سند خودرو
- دریافت کارت سوخت یا تخصیص سهمیه سوخت وجود نخواهد داشت. این محدودیت‌ها می‌توانند مشکلات زیادی را برای دارندگان وسایل نقلیه ایجاد کنند.
۴. جبران کامل خسارات توسط راننده مقصر
شاید جدی‌ترین و پرهزینه‌ترین پیامد عدم بیمه شخص ثالث، در زمان بروز حادثه رانندگی و مقصر بودن راننده باشد. در این صورت، تمامی خسارات مالی و جانی وارد شده به اشخاص ثالث (اعم از دیه فوت، دیه جراحات، هزینه‌های درمان، و خسارات مالی وارد شده به خودروها و اموال دیگران) به صورت کامل بر عهده راننده مقصر خواهد بود. این خسارات می‌توانند بسیار سنگین باشند و حتی به میلیاردها تومان برسند و بار مالی جبران‌ناپذیری را بر دوش راننده و خانواده او تحمیل کنند.
۵. عواقب کیفری در صورت خسارات جانی
در تصادفاتی که منجر به جراحت یا فوت شخص ثالث می‌شوند، راننده فاقد بیمه شخص ثالث، علاوه بر مسئولیت پرداخت دیه و خسارات، ممکن است با مجازات‌های کیفری مانند حبس نیز مواجه شود. حتی در صورت رضایت اولیای دم، جنبه عمومی جرم ممکن است همچنان پابرجا باشد.
۶. ممنوعیت ارائه خدمات حمل و نقل
شرکت‌ها و مؤسسات حمل و نقل بار و مسافر، مجاز نیستند به وسایل نقلیه فاقد بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر خدمات ارائه دهند.
نتیجه‌گیری: با توجه به موارد فوق، تهیه و تمدید به موقع بیمه شخص ثالث نه تنها یک تکلیف قانونی است، بلکه یک ضرورت اقتصادی و اجتماعی برای هر دارنده وسیله نقلیه محسوب می‌شود. از این رو، اکیداً توصیه می‌شود که همواره از اعتبار بیمه‌نامه شخص ثالث خودروی خود اطمینان حاصل کنید تا از بروز مشکلات و پرداخت هزینه‌های سنگین جلوگیری شود.
